هفت نکته کلیدی برای روحانیان کاروان‌های حج و عمره

وی هم اینک مسئول مدرسه تخصصی فقه در مدرسه عالی فقه و اصول (مجتمع حجتیه) قم است و استاد راهنمای پایان نامه‌های سطح ۳ و ۴ حوزه علمیه و جامعة المصطفی العالمیة بوده و از سال ۱۳۷۴ نیز به عنوان روحانی در کاروان‌های حج و عمره حضور داشته است.

حجت الاسلام والمسلمین ترابی در دوره‌های پودمانی حج نیز به عنوان استاد فقه مقارن حج و مناسک آن برای روحانیون تدریس کرده و تاکنون چند کتاب همچون «قطره ای از زلال معرفت» و «در سرزمین وحی» در حوزه حج و زیارت تالیف نموده است.

* تسلط بر احکام و مناسک حج و عمره

استاد ترابی در گفت‌وگو با پایگاه حج در خصوص الزامات و ویژگی‌های یک روحانی کاروان ابراز داشت: بیشترین و مهمترین کار روحانی حج و عمره که باید دارای آن باشد، اطلاعات مناسکی و احکام حج و به طور کلی احکام عبادی مردم است؛ روحانی باید به زوایا و مناسک مسلط بوده و از دیدگاه تک تک مراجع معظم در زمینه‌های مرتبط و مورد نیاز مطلع باشد.

* بیان احکام به زبان ساده

وی خاطر نشان کرد: البته روحانی نباید احکام دین را چنان جلوه دهد که ترس و دلهره تمام وجود زایران را فرا بگیرد. مثلا مهفوم «نیت» را باید به آسانی به مردم نشان دهیم. باید به زبان ساده احکام را به مردم و زایران بگوییم و طوری بگوییم که دلهره ایجاد نشود.

* آگاهی از قصص انبیاء و تاریخ اسلام

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: نکته بعدی که تاثیر بالایی بر روی تبلیغ در سفر عمره دارد آگاهی از تاریخ اسلام از زمان تولد پیامبر تا زندگی ائمه علیهم السلام و نیز آگاهی داشتن بر قصص انبیاء است زیرا در سرزمین مکه آثار انبیا وجود دارد و انبیا به حج مشرف شده اند و اگر روحانی به این امور مسلط باشد مردم خوب گوش می‌دهند و خوب هم نتیجه می‌گیرند.

وی با بیان اینکه بیان هدفمند مطالب تاریخی در مخاطب شوق ایجاد می‌کند گفت: مثلا در مدینه در محضر ۶ معصوم هستیم. تجربه ای که داشته ام اینکه وقتی درباره این بزرگواران و زندگی آن حضرات صحبت می‌کنیم با شوق بیشتر و معرفت بیشتری در مسجد النبی و قبرستان بقیع حاضر می‌شوند.

* حضور در نمازجماعت حرمین شریفین و تلاش برای الفت اسلامی

حجت الاسلام ترابی گفت: روحانی کاروان ضمن تشویق زایران، خودش هم برای اقامه نماز در حرمین شریفین همراه آنها برود و با آنها برگردد تا ضمن اینکه آثار و فضایل و برکات نماز جماعت بخصوص در حرمین شریفین نصیب شان می‌شود، انس و الفت و دوستی بین ملل مختلف هم محقق گردد و خود به خود شیعه از آن اتهامی که اهل نماز و عبادت نیست بری می‌شود و دنیا می‌بیند که شیعه هم مانند آنها اهل نماز و عبادت است و ضمن اینکه شرکت در نماز جماعت اینها، فضیلت بسیار بالایی دارد و سیره اهل بیت علیهم السلام این بوده است و علاوه بر این، به زایر تذکر دهند که هرچه این جماعت باشکوهتر باشد نشاندهنده عظمت اسلام است و در کشورمان نیز اگر مساجد ما در شهرها و روستاها پررونق‌تر باشد و نمازهای باشکوه اقامه شود، خود به خود بسیاری از مفاسد را از بین می‌برد.

* تبیین و توضیح مستحبات سفر

وی همچنین با اشاره به اینکه خیلی از زایران در مکه و مدینه علاقمندند مستحبات را انجام دهند اما نمیدانند چه کاری انجام دهند گفت: روحانی می‌تواند نماز شب و بسیاری از مستحبات و نوافل را عملا به زایر یاد بدهد. خیلی‌ها یکساعت قبل از نماز می‌آیند جا میگیرند اما نمی‌دانند چه کار کنند. به عنوان نمونه می‌توان نماز جعفر طیار یا نماز امام زمان را یاد بدهیم و در واقع زایر را به سوی اینگونه اعمال و یا اذکار وارده سوق دهیم.

وی در بیان یکی از تجربیات خود در سفر عمره بیان داشت: مثلا در سفر عمره به زایرانم گفتم روایتی داریم که امام صادق می‌فرماید هر کس بعد از نماز صبح، صد مرتبه صلوات بفرستد، خدا صورت را از اتش جهنم ایمن می‌کند. خوب عمل به این روایت مستلزم این است که نماز صبح زایر قضا نشود و به تدریج برخاستن بهنگام برای نماز صبح تبدیل به یک ملکه رفتاری در فرد می‌شود. و یا هنگامی که ان حدیث امام سجاد علیه السلام درباره فواید و برکات ختم قرآن در مکه را می‌گوییم، اینها با قرآن انس می‌گیرند و این انس خیلی مهم است زیرا امام صادق فرمود مومن باید هر روز حداقل ۵۰ آیه از عهد خدا را بخواند.

وی عدم هر نوع چشمداشت مادی در این سفر را بسیار مهم توصیف کرد و گفت: روحانی فقط چشمش به دست پروردگارش باشد. اگر مردم استغنای روحانی را ببینند، اقبال آنها به روحانی بیشتر است. چون میبینند که قول و عملش با هم مطابق است و اگر مذمت از دنیا می‌کند خودش هم حاضر نیست دنبال دنیا برود.

* تواضع؛ کلید ارتباط روحانی با زایر

استاد حوزه علمیه قم بر اهمیت برخورد خوب با زایران تاکید کرد و گفت: روحانی باید برخورد خوب با مردم داشته باشد به طوری که خود را در زمره مردم ببیند نه آقای مردم که بخواهد به زایر دستور بدهد و رفتار متکبرانه داشته باشد. ما اگر خودمان را مثل خودشان بدانیم؛ اتفاقا احترام آنها به روحانی بیشتر می‌شود. خدا به پیامبر می‌فرمایید بالهایت را برای مردم روی زمین بگستران. قرآن درباره پیامبر می‌فرماید که مثل خودتان را از درون خودتان انتخاب کرده ایم. لذا عالم دینی باید فروتن و متواضع باشد و خود را مثل مردم ببیند.

* به گفته‌های خود عمل کنیم

وی ادامه داد: در آنچه که به مردم از واجبات و مستحبات و ترک محرمات می‌گوییم خودمان عامل باشیم. تاثیر بسزا در جایی است که خود، عامل به چیزی میگوییم باشیم.